Geçen günlerde “Bizi en çok etkileyen şeylerden biri: Ruh Hali (mood). Dolayısı ile ilk öğrenmemiz gereken konulardan biri de: Ruh Halimizin Efendisi Olmak.” diye yazmıştım. Bir süredir bunun üzerine düşünüyorum. (Şubat 2014’te arkadaşlarım ile bu konu üzerine konuşurken şu grafiği çizmişim) Eğer tek bir beceri edinme şansımız olsaydı, bunun ruh halini değiştirebilme becerisi olmasını istemez miydik?
Yaklaşık 3 ay önce bir Excel (daha doğrusu Drive) dosyasına başladım. Her gün 10 üzerinden kaç hissettiğimi Sabah, Öğle, Akşam olarak not alıyor, yanına da birkaç cümle ile neden öyle hissettiğimi yazıyordum. Uzun zamandır yaptığım en iyi şeylerden biri oldu, umarım uzun süre devam eder.
Bir süre sonra bu Excel dosyası kendimi disipline ettiğim bir sözleşmeye dönüştü. Zamanla bu dosya evden çıkarken buraya gireceğim notları düşündüğüm ve düşük not aldığım şeyleri yapmamaya çalıştığım bir tetik mekanizmasına evrildi. Mesela, pazar günü bütün gün evde yatmak, uyuşukluk yapmak ruh halimi aşağılara çekiyorsa pazar günümü önceden planlıyorum. Böylece beni daha keyifli, daha planlı olmaya iten bir davranış geliştiriyorum.
Bunun hakkında sonra bir yazı yazarım belki. Ruh halimi ele aldığımda bir kendini tanıma ve inceleme durumu ortaya çıkıyor. Peki ruh halini etkileyen şeyler nedir? Bu yazının ilk cümlesi olan twiti attıktan sonra Google’a “Master Your Mood” yazdım ve çıkan yazıları okumaya başladım. Bir tanesi beni çok etkiledi. Çünkü yola ruh haline 10 üzerinden puan verme ile başlamıştı. Benim geçtiğim yolu bir Psikiyatr eşliğinde devam ettiriyordu.
![Ruh hali puanlama]()
Yukarıdaki tabloya göre kendini düzeltiyordu. Tanrılar Okulu’nda dediği gibi: Kendini gözlemlemek kendini düzeltmektir. Vaktimin ne kadarını kırmızı/yeşil bölgede geçirebiliyorum sorusuna cevap arıyordu.
Kırmızı Bölge: Hayat berbat
Turuncu Bölge: Benim hayatım berbat
Sarı Bölge: Benim hayatım güzel (Ve seninki değil)
Mavi Bölge: Bizim hayatımız güzel (Ve sizinki değil)
Yeşil Bölge: Hayat güzel.
Bu bölgedeki kişileri anlatan David Logan’ın güzel bir de TED Konuşması da mevcut, Türkçe altyazılı.
Hangi bölgede zaman geçirdiğimize sebep olan belli başlı durumlar var: Eğer sürekli dış odaklı bir yaşamımız olursa doğal olarak hayatımızı kırmızı bölgede geçiriyoruz. 2011 yılında Mutluluk başlıklı bir yazı yazmıştım. Lütfen siz de okuyun, içinden bir bölümü aşağıya alıyorum:
“Gazetede yarın hava çok güzel olacak diye manşet varsa, ne güzel der geçeriz. Ama yarın fırtına geliyor yazarsa hemen gazeteyi alır en ince detayına kadar okuruz. Güzel bir manzara olursa bakmayız ama trafik kazasına bakarız. İnsan doğası gereği olumsuza odaklıdır. Bu odağı pozitife dönüştürmek için insan üstü bir çaba sarf ederiz. Bir çoğumuz gene de odağını değiştiremez.”
Bir de bu konuda Mutluluk Varsayımı kitabını çok tavsiye ederim. Mutluluk üzerine bilimsel olarak araştırmalar yürütüp, bazı sonuçlara varan Seligman’ın öğrencisi J. Haidt’in kitabı. Bir özetini şurada yazmıştım.
Ruh Halini Etkileyen 3 Temel Etken
1- Yukarıdaki kitapta da bahsedildiği ve araştırmaların gösterdiği gibi ruh halinin %50’si bize aileden miras. Genlerin tarafından belirleniyor. Yani bunu değiştiremeyiz, yakınmak, suçu aileye atmak işe yaramaz. Dolayısı ile buna odaklanmak mantıklı olmaz.
2- %10 mevcut durumundan kaynaklı. (Biz bunu gözümüzde çok büyütürüz, hemen her şeyde suçu mevcut şartlarımıza atarız)
3- %40 ise bir amaca hizmet eden aksiyonlarımızdan (Intentional Actions) kaynaklı. İşte her gün ne yapacağımızı belirleyen en önemli göstergelerden bir tanesi bu. Eğer amaçsızca yatakta yatarsam, mevcut şartlarımın önemi %10, aileden de en süper genleri miras almış olsam bile en fazla 10 üzerinden 5’te kalabilirim. (Büyük ihtimalle 2-3 aralığında dolanırım) Kısa vadede değiştirebileceklerimizin 40/50’si aldığımız aksiyonlar, 10/50’si ise mevcut şartlar. Orta/Uzun vadede şartlarını değiştirebilmenin yolu kısa vadede aldığın aksiyonlardan geçiyor.
Ruh halini arttıramaya yönelik harekete geçmenin birçok yolu var. İyi müzik dinlemek de bunun bir parçası, doğru nefes almak da, spor yapmak, düzenli cinsel yaşam, anlamlı hayat arayışını bulmak ve bu uğurda en güçlü yanımızı kullanarak efor harcamak da.
Bu konuya Anlamlı Hayat Arayışı(m) Yazısında (En çok okunan yazımdır) bir giriş yapmıştım. Sözü daha fazla uzatmadan ruh halini arttırmaya yönelik taktikleri başka yazıya bırakayım. Ve şu sözle bu yazıyı burada bitireyim:
Ruh Halinin Efendisi Olan Hayatının Efendisi Olur!
